Lịch sử hình thành và phát triển giáo xứ Phủ Lý

Năm 1890 thành lập tỉnh Hà Nam, thị xã Phủ Lý lúc đó chưa có họ đạo. Sau đó một số gia đình công giáo quê ở La Phù - Thường Tín - Hà Tây di cư về Phủ Lý. Chi họ ông Phó Diễn và chi họ ông Xã Thư lập nên họ đạo Phủ Lý. Một nhà nguyện lợp lá được dựng lên gần Nhà ga Phủ Lý và Cố già Lạc (coi nhà thờ Sở Kiện) thường lên dâng lễ Chúa Nhật và Lễ trọng. Năm 1893, Bề trên sai cha Sinh về coi sóc, cha đã cho dựng nhà thờ gỗ lợp ngói. Ít năm sau, Ngài bị bệnh và nghỉ dưỡng tại Phát Diệm.  Năm 1893 cha Sinh mất, năm 1894 Cha  SOUVIGNET Henri Emmanuel (hay còn gọi là Cố Thi) thuộc Hội Thừa Sai Paris người Pháp về coi sóc mục vụ. Sau một thời gian dài Cha đã di dời khu nhà cũ gần nhà ga Phủ Lý về khu đất mới như hiện nay. Theo các cụ cao tuổi cho biết khu đất mới rộng trên 4 mẫu, nhà thờ và nhà xứ được xây dựng và hoàn thành vào năm 1907. Ngài đã gắn bó với giáo xứ Phủ Lý đến năm 1943 thì lâm bệnh và qua đời 19/03/1943. Sau đó, Bề trên sai Cố Tế (P.Costes) và tiếp theo cha Bernado Dũng coi sóc giáo xứ. Năm 1944 cha Ninh thay cha Dũng coi sóc giáo xứ. Năm 1947, phi cơ Pháp ném bom xuống xóm đạo Phủ Lý giết hại 11 giáo dân, làm sập nhiều nhà cửa, nhà thờ bị hư hỏng nặng.

Sau đó, nhà thờ được lợp lại hai mái bằng tôn nhưng bị nhà binh mượn làm nhà cứu thương. Tháng 3/1951 Đức cha Giuse Maria Trịnh Như Khuê sai cha Thomas Biểu thu xếp lập xứ Phủ Lý thành hai họ là họ Thị và họ Châu Thuỷ. Năm 1954 cha Biểu và một số giáo dân di cư vào Nam lập nghiệp, một số ở lại cố gắng sửa chữa Thánh đường để phục hồi các sinh hoạt tâm linh. Khoảng tháng 12/1954, Đức cha Giuse Maria Trịnh Như Khuê cử cha Giuse Nguyễn Văn Thuyết làm cha chính xứ Phủ Lý và năm 1955 cử thêm cha Giuse Nguyễn Văn Bàng về làm cha Phó xứ Phủ Lý. Ngày 19/11/1959 cha Giuse Nguyễn Văn Thuyết qua đời và được an táng tại khu đất nhà xứ Phủ Lý, sau đó di dời về Vườn Thánh giáo xứ Kẻ Non.Cha Giuse Nguyễn Bàng lên làm cha chính xứ Phủ Lý và coi sóc thêm các giáo xứ khác nữa. Năm 1967 nhà thờ Phủ lý bị máy bay ném bom tàn phá gần như bình địa, chỉ còn trơ lại tháp chuông nhà thờ. Cha Giuse Bàng sơ tán về họ Bình Chính thuộc xứ Kim Bảng và mất ở đó vào ngày 29/08/1998. Năm 1999, Bề trên cử cha Fx. Vũ Đức Văn về làm cha xứ Phủ Lý và ở tạm trú tại họ đạo Tràng Châu. Ngày 11/11/2006, Bề trên giáo phận Hà Nội đã bổ nhiệm cha Phêrô Bùi Ngọc Tuấn làm cha chính xứ Phủ Lý.Ngày 27/02/2007, cha Phêrô Bùi Ngọc Tuấn đã về nhận xứ và ở tại ngôi nhà tạm trên nền móng nhà thờ Cố Thi.

Ngày 15/10/2007, Đức Tổng Giám mục Giuse Ngô Quang Kiệt đã ký quyết định số 0710 -TGM/QĐ/XD 040 chấp thuận cho xây dựng lại nhà thờ Phủ Lý theo thiết kế mới.

Ngày 18/02/2008, Sở Xây dựng tỉnh Hà Nam đã cấp giấy phép xây dựng số 02/2008/GPXDNgày 22/02/2008, Thánh lễ tạ ơn và khởi công xây dựng nhà thờ Phủ Lý do Đức Tổng Giám mục Giuse Ngô Quang Kiệt chủ sự. Ngày 25/02/2010, thánh lễ đặt viên đá góc tương nhà thờ Phủ Lý do Đức cha Phụ tá Laurensô Chu Văn Minh chủ sự.

Ngày 30/05/2009 khánh thành khu nhà xứ tạm để làm nơi tiếp khách và làm việc của Cha xứ. Ngày 15/08/2011 khánh thành cơ bản khu tầng hầm để làm nơi dâng thánh lễ hàng ngày.