Giáo họ Tiêu Viên mừng kỷ niệm 250 năm Đức Thầy Lu-i An nghỉ trong Chúa

Chúa Nhật Truyền Giáo ngày 19 tháng 10 năm 2014, cha Antôn Trần Công Ý cùng toàn thể bà con giáo họ Tiêu Viên đã hân hoan vui mừng chào đón cha quản hạt Hà Nam Phêrô Bùi Ngọc Tuấn và cha Giuse Bùi Văn Giáp, Giám quản giáo xứ Bói Kênh về hiệp dâng thánh lễ cầu nguyện cho ngày Khánh Nhật Truyền Giáo và kết hợp mừng  kỷ niệm 250 năm Đức Thày Lu-i Néez được an nghỉ trong phần đất của giáo họ Tiêu Viên.

Mở đầu thánh lễ, cha quản hạt đã gửi lời chào đến quý cha cùng toàn thể quý cộng đoàn hiện diện và ngài cũng trích câu Lời Chúa trong bài Tin Mừng theo thánh Mátthêu của Lễ Chúa Nhật Truyền Giáo để nhắn nhủ đến mọi người “cái gì của Xêda trả cho Xêda và cái gì của Thiên Chúa trả cho Thiên Chúa” ngài cũng mời gọi mọi người hãy tận tâm hợp ý cầu nguyện và dâng việc lành phúc đức cũng như hăng say ra đi rao giảng Tin Mừng góp phần mở rộng Nước Chúa theo gương sáng của Đức Thầy Lu-i đã để lại cho giáo họ.

Trong bài chia sẻ cha quản hạt cũng điểm lại tiểu sử của Đức Thầy Lu-i, ngài nói: “Sử sách ghi lại: Trại Nhồi (Tiêu Viên) và Đồng Chuối Thượng (Tiêu Thượng) có mối tương quan đặc biệt. Vì hai làng toàn tòng nên thời kỳ cấm đạo cũng như thời kỳ loạn lạc, hai bên giúp đỡ nhau. Qúy cha bản xứ và các cha thừa sai ngoại quốc được bổn đạo bảo vệ, che giấu. Hai làng như một, hai nhà như một.

Đầu thế kỷ 18, khoảng năm 1714, Trại Nhồi là một xóm đạo gồm 10 gia đình có đạo và được cha Maccô Vi coi sóc.

Đức Thầy Lu-i Néez sinh năm 1680 tại thị xã Verneuil, quận Eure, miền Normandie, Pháp quốc.

Nhà thờ thánh Madalena còn giữ giếng rửa tội, nơi bé trai Lu-i được rửa tội năm 1680 (có bia ghi sự cố này tại giếng rửa tội).

Hội lịch sử thị xã Verneuil đặt trên tường lòng nhà thờ, phía tay trái, tấm bia khắc tên tuổi Đức Cha Lu-i Néez, một công dân của thị xã đã làm vẻ vang cho quê hương vào thế kỷ 18.

Thừa sai Lu-i Néez vào Bắc Kỳ năm 1715 và không một lần nào rời Bắc Kỳ để về Pháp quốc vì người yêu mến Việt Nam và xem Việt Nam là quê hương, sống và chết quê hương thứ hai.

Cha đặt chân trên đất Bắc vào chính thời kỳ chúa Trịnh Cương (1709 – 1729) trục xuất tất cả các thừa sai ra khỏi nước ta, 3 Đấng ấy là:

1. Đức cha Bourges Gia, giám mục chính, sang Xiêm và qua đời bên Xiêm năm 1714, thọ 84 tuổi.
2. Đức cha Bélot Lót, giám mục phó, trốn vào Nghệ An, rồi qua đời tại Trang Đen, Nghệ An năm 1717.
3. Cha Guisain Chi, tổng đại diện cùng trốn vào Nghệ An, rồi kế vị Đức cha Lót được hai năm thì qua đời (1721-1723).

Địa phận Tây Đàng Ngoài trống ngôi 15 năm, không có giám mục. Trong thời gian này, thừa sai Lu-i Néez làm Bề Trên một địa phận rộng lớn, trải dài từ sông Gianh lên đến Tuyên Quang.

Đến năm 1738 khi đã gần 60 tuổi, Ngài được bổ nhiệm làm giám mục kế vị Đức Cha Chi. Hai Đức Cha Chi và Đức Cha Lu-i sinh cùng một năm 1680, cùng một sinh quán là thị xã Verneuil (Eure, Pháp quốc).

Trong 25 năm giám mục của Ngài, có 30.000 người lớn theo đạo. Cũng như tất cả các thừa sai Pháp, và hơn các thừa sai, Đức thầy Lu-i không tiếc công, không tiếc của để huấn luyện và đào tạo hàng linh mục bản xứ. “ Bút ký” là tiểu sử các linh mục bản xứ đầu tiên của giáo phận Tây Đàng Ngoài (Bắc Việt).

Năm 1706, Đức Cha truyền chức sáu linh mục.

Cuối đời, hai lần giữa năm 1761 và cuối năm 1761, Đức Cha truyền chức Linh mục mỗi lần cho ba vị. Cũng năm 1761, Đức Cha già phải ngừng viết tiểu sử các linh mục Bắc Kỳ.

Sau đó, Ngài vẫn cử hành thánh lễ hàng ngày, nhưng không còn sức để làm lễ truyền chức linh mục nữa.

Năm 1762, dù tai Ngài không nghe được gì, mắt không thấy nữa nhưng trí khôn sáng suốt và óc phán đoán lành lặn, tính tính rất vui vẻ.

Ngày 19 tháng 10 năm 1764, Ngài tắt hơi, thọ 85 tuổi tại Trại Nhồi, nay là Tiêu Viên (Hà Nam). Tòa giám mục địa phận Tây Đàng Ngoài là Kẻ Vĩnh. Nhưng Đức cha thích Trại Nhồi hơn Tòa giám mục.

Năm 1912, Đức cha Phêrô Đông giám mục địa phận Hà Nội đặt trong nhà thờ Trại Nhồi bia đá cẩm thạch trắng, ghi ba dòng chữ:

ĐỨC THẦY LU-I
RR. DD. NÉEZ
1681-1764

(RR. DD: Tiếng Latinh đọc là Reverendissimus Dominius: Đức Cha)

Nhà thờ Trại Nhồi cũ quay hướng tây bị bão đổ năm 1929, khi dựng lại thì xoay hướng nam.

Vì thế, vào năm 1994 - 1996, giáo dân họ Trại Nhồi kiên trì đào xới ba năm trời, dưới sự hướng dẫn và khuyến khích của cụ trùm Cát, đã tìm thấy hài cốt và quan tài Đức Thầy Lu-i. Dân họ Trại Nhồi xây một ngôi mộ khang trang để kính nhớ công ơn Đức Cha, rồi đặt lên trên mộ mới bia cẩm thạch trắng mà Đức Cha già Phêrô Đông đã đặt năm 1912, cách đây 100 năm (1912-2012). Còn hài cốt và quan tài bằng gỗ được cung kính giữ lại ở Trại Nhồi (Tiêu Viên). (theo tập thư gửi anh chị em giáo hữu  giáo xứ Đồng Chuối Thượng của cha Lu-i Trần Phúc Vỵ)

Sau đây là một số hình ảnh: